viradmin
مونتاژ تابلو برق صنعتی باید بادقت و مهارت کافی انجام شود. ازآنجاکه این محصول یکی از مهم‌ترین اجزای صنعت برق است، عملکرد آن روی فعالیت کلی سیستم تأثیر می‌گذارد. درون تابلو برق صنعتی، تجهیزات حفاظتی، تجهیزات فرمان و دیگر قطعات الکتریکی وجود دارد و به دلیل ابعاد مختلف آن، در دسته‌های مختلف تولید شده است. این ابزار به‌خوبی از تجهیزات در برابر عوامل محیطی محافظت می‌کند و احتمال بروز آسیب‌های حاصل برق‌گرفتگی و انفجار را کاهش می‌دهد.
منظور از مونتاژ تابلو برق، اجرای بخش مختلف آن است. در واقع تجهیزات الکتریکی موجود در تابلو باید بر اساس اصول و قوانین چیدمان شود و هر چه روی این موضوع دقت بیشتر به کار رود، عملکرد سیستم ارتقا می‌یابد.
اجزای سازنده تابلو برق و عملکرد آن‌ها
قبل از مونتاژ، باید بخش‌های مختلف تابلو برق را بشناسید. با شناختن آن‌ها راحت‌تر می‌توانید نحوه چیدمان را یاد بگیرید. باتوجه‌به نوع مدار، بخش‌های مختلف تابلو ممکن است متفاوت باشد.
کنتاکتور
اصلی‌ترین بخش تابلو برق صنعتی، کنتاکتور یا همان کلید فرمان است. این قسمت توانایی قطع یا وصل کردن مدار الکتریکی را دارد و در دو مدل AC2 و AC3 طراحی می‌شود. مدل اول، مناسب مواقعی است که تعداد قطع و وصل کردن مدار کم باشد و زمانی که قطع و وصلی مدار بیشتر است، مدل دوم انتخاب می‌شود. این مدل رله‌های الکترومکانیکی باقدرت عالی، به‌خوبی از بروز مشکلات حاصل از جابه‌جایی فاز، قطع بودن فازها، کاهش ولتاژ، عدم تقارن ولتاژ سه‌فاز جلوگیری می‌کند.
باسبار
باس بار یکی دیگر از قطعات منحصربه‌فرد تابلو برق است که همانند رسانا، انرژی الکتریکی را جمع می‌کند و انتقال آن را به عهده دارد. این بخش موجب کاهش حجم محفظه می‌شود و حضور آن، به استفاده بیشتر تجهیزات و قطعات کمک می‌کند. در واقع برای اجرای تجهیزات و قطعات به یکدیگر از شینه‌های آلومینیومی یا مسی استفاده می‌شود که این ابزار متصل‌کننده به‌عنوان باس بار معروف است. شینه‌ها بدون روکش هستند و برای پوشش‌دهی آن از رنگ یا روکش‌های حرارتی استفاده می‌کنند، البته عایق‌بندی شینه با استفاده از مقره‌های مختلف امکان‌پذیر است.
تعداد این بخش به تعداد توزیع نول یا فازها بستگی دارد و همانند نوعی هادی، جریان‌های بسیار بالا را از خود عبور می‌دهد. همچنین موجب انشعاب گیری ساده می‌شود.
بی متال
برای کنترل جریان در ولتاژهای پایین تابلوهای برق صنعت، بی متال انتخاب می‌شود. این قطعه شباهت زیادی با دماپا دارد که دو فلز با جنس مختلف درون آن وجود و ضریب انبساط طولی متفاوتی دارد. با تغییر زیاد دما، یکی از فلزها به سمت دیگر متمایل و جریان مدار قطع می‌شود.
زمانی بی متال فعال می‌شود که موتور جریان زیاد از حد اسمی را دریافت کند و دما بیش از حد افزایش یابد. پس این ابزار به‌عنوان یکی از بخش‌های تابلو برق سه‌فاز است که هنگام اورهیتینگ از آسیب‌دیدگی قسمت‌های داخلی مدار جلوگیری می‌کند.
فیوز
فیوز مخصوص مدارهای سری است که از تکه سیم تشکیل می‌شود. هنگام افزایش جریان بیشتر از مقدار استاندارد، قطعه سیم ذوب می‌شود یا می‌شکند و در آخر، مدار قطع می‌شود. این ابزار تجهیزاتی در مونتاژ تابلو برق صنعتی، وظیفه محافظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و اضافه‌بار را به عهده دارد.
فیوزها به دو مدل سریع و تاخیری تولید و عملکرد آن‌ها باتوجه‌به سری منحنی جریان زمان مشخص می‌شود. همچنین فیوزها باتوجه‌به مقدار جریان قابل تجمل یا رتبه فیوز به دو مدل A و G تقسیم می‌شود. فیوزهای G، جریان‌های بین کمتر از جریان ذوب و جریان اسمی قطع را تحمل می‌کند. مدل‌های A نیز در برابر جریان‌های ذوب و جریان اسمی مقاوم است و مانع قطعی مدار می‌شود.
رله
رله به تشخیص خطاهای موجود در مدار می‌پردازد و با ارسال پیام قطعی مدار، مدارشکن را فعال می‌کند. هنگامی که خطایی رخ می‌دهد، اتصالات این ابزار بسته می‌شود و با انتقال انرژی به پیچک لغزش مدارشکن، اتصالات مدارشکن کنار می‌رود. سپس جریان مدار کاملاً قطع می‌شود.
کلید
کلید یکی از بخش‌های اصلی تابلو است که در انواع مختلف طراحی می‌شود. این ابزار وظیفه قطع یا وصل کرد مدار را دارد و به مدل سوئیچ هوا و سوئیچ روغنی ارائه شده است.
سوئیچ هوا هنگام وجود بار الکتریکی اتصال را ایجاد می‌کند و به‌خاطرداشتن شاخک‌ها به کنترل جرقه می‌پردازد و از بروز خرابی جلوگیری می‌کند. سوئیچ روغنی نیز همانند دی‌الکتریک، قطعی مدار و خاموش‌کردن قوس را انجام می‌دهد و برای ایجاد اتصالات آن، از یک روغن عایق مانند روغن ترانس استفاده می‌شود.
ترانس
از دیگر بخش‌ها مهم برای مونتاژ تابلو برق صنعتی می‌توان به ترانس یا ترانسفورماتور اشاره کرد. این دستگاه، ولتاژها یا جریان‌های زیاد را به ولتاژهای کمتر و هماهنگ با ابزارها و رله تبدیل می‌کند. زمانی ترانس محافظتی کاربرد دارد که اتصال مستقیم ابزار اندازه‌گیری و رله‌ها امکان‌پذیر نباشد. این ابزار ساخته شده از سیم‌پیچ و هسته مغناطیسی است که قابلیت اندازه‌گیری ولتاژ و جریان را دارد.
امروزه دو مدل ترانس CT و PT را شاهد هستیم که مدل اول، به کاهش جریان زیاد در تابلوهای برق فشارضعیف کمک می‌کند. مدل دوم نیز، توانایی ایجاد ولتاژ مناسب برای رله‌ها و رگولاتورها را دارد. نصب ترانس‌ها در مدار به حالت موازی است و قدرت آن‌ها بر حسب ولت‌آمپر مشخص می‌شود.
تجهیزات اندازه‌گیری
ابزارهای اندازه‌گیری برای تشخیص مقادیر پارامترهای مهم مانند توان، ولتاژ، فرکانس، ضریب قدرت و جریان کاربرد دارند. با کمک آن‌ها، اپراتور توانایی خواندن پارامترها را دارد و راحت‌تر به کنترل و مدیریت سیستم می‌پردازد. نصب تجهیزات اندازه‌گیری بر اساس نیاز سیستم و عملکرد آن انجام می‌شود که در موارد زیر با مهم‌ترین این ابزارها آشنا می‌شوید:
- ولت‌متر تابلویی
- آمپرمتر تابلویی
- وات‌متر تابلویی
- مولتی‌متر تابلویی
- فرکانس متر تابلویی
چگونگی مونتاژ تابلو برق
برای انجام این کر باید در سیم‌کشی برق تخصص کافی داشته باشید و باتکیه‌بر استانداردهای ایمنی کار را پیش ببرید. در ادامه با مراحل لازم برای مونتاژ تابلو برق آشنا می‌شوید:
۱.آماده سازی جعبه
در اولین مرحله، محفظه تابلو را آماده کنید که شامل اقداماتی مانند تمیزکردن، رفع سوراخ یا لبه‌های تیز و سوراخ کردم محل نصب قطعات است.
۲.نصب باسبارها
باسبارها از میله‌های مسی یا آلومینیومی تشکیل می‌شود که جریان الکتریکی را بین اجزای مختلف انتقال می‌دهد. با نصب باسبار این امکان فراهم می‌شود که بین اجزا جریان الکتریکی ایجاد شود. برای اطمینان از نصب آن باید از پیچ نصب استفاده کنید و به محفظه کاملاً محکم‌کاری شود.
۳.نصب کلیدهای مدار و دستگاه‌های محافظ
حال نوبت اجرای کلیدها و وسایل حفاظتی است. این دستگاه‌ها روی ریل‌های DIN قرار می‌گیرد و دستگاه‌های محافظ از راه کابل به باسبارها وصل می‌شود.
۴. نصب تابلوهای توزیع
این تابلوها برق را به بخش‌های مختلف سیستم می‌رسانند. بدین منظور، روی ریل‌های DIN قرار می‌گیرند و از طریق کابل به باسبارها وصل می‌شوند.
۵. نصب تجهیزات کنترلی
تجهیزات کنترلی شامل کنتاکتور و رله است که در این مرحله اجرا می‌شود. این اجزا وظیفه کنترل کارکرد سیستم الکتریکی را به عهده دارد و روی ریل‌های DIN اجرا می‌شود تا اتصال به باسبارها کار خود را انجام دهد.
۶. سیم‌کشی قطعات
بعد از نصب اجزای مختلف سیستم، نوبت به سیم‌کشی می‌رسد. در این مرحله، اتصال کابل‌ها به کمک دستگاه‌های محافظ و اتصال تابلوهای توزیع و تجهیزات کنترلی به شینه‌ها انجام می‌شود. اتصال سیم‌ها به کمک ترمینال‌های چین دار یا ترمینال‌های پیچی امکان‌پذیر است.
۷. تست سیستم
زمانی که اتصال تمام قطعات به پایان رسید، سیستم مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این آزمایش به بخش‌های مختلف همچون بررسی سطوح ولتاژ، اتصال درست سیستم به زمین و آزمایش دستگاه‌های محافظ تقسیم‌بندی‌شده است که هرکدام باید بادقت کافی انجام شود.
تست و راه‌اندازی تابلو برق
بعد از طراحی و مونتاژ تابلو برق صنعتی، تست دستگاه ضروری است. این کار موجب کسب اطمینان کافی نسبت به عملکرد درست تابلو می‌شود. تست از مراحل مختلف همچون بررسی عملکرد اجزای مختل، اطمینان از عملکرد درست وسایل حفاظتی و اتصال صحیح تابلو تشکیل می‌شود که در ادامه مراحل راه‌اندازی را به طور دقیق‌تر شرح داده‌ایم:
۱.بررسی دیداری
در اولین مرحله، به‌صورت دیداری به بررسی اتصالات و قطعات می‌پردازید و از نصب درست قطعات و عدم آسیب‌دیدگی آن‌ها مطمئن می‌شوید.
۲.بررسی عملکرد
در این مرحله هر کدام از قطعات داخل تابلو را آزمایش می‌کنید. این آزمایش برای بخش‌هایی همچون کلیدهای مدار، تابلوهای توزیع، تجهیزات کنترل و ترانسفورماتورها و… انجام می‌شود.
۳.تست حفاظتی
در این تست وسایل حفاظتی مانند قطع‌کننده مدار و رله مورد بررسی قرار می‌گیرد و آزمایشاتی همچون تنظیمات سفر و کالیبره‌شدن به‌منظور ارائه سطح ایده‌آل از حفاظت انجام می‌شود.
۴. تست زمین
این تست به بررسی اتصال تابلو به زمین می‌پردازد تا هنگام بروز شوک الکتریکی سطح ایمنی رعایت شده باشد.
۵. تست مقاومت عایق
این تست شامل اندازه‌گیری مقاومت عایق تابلو است که موجب کسب اطمینان نسبت به عدم اتصال کوتاه یا ایرادهای عایقی می‌شود. در این مرحله از مگاهم متر استفاده می‌کنند.
۶. تست بانک بار
این تست موجب ایجاد بار روی تابلو می‌شود تا مشخص شود حداکثر بار قابل‌تحمل چقدر است. این مرحله شامل اتصال بانک بار به تابلو برق و افزایش بار است که در این حین، روی عملکرد دستگاه‌های محافظ نظارت می‌شود.
نکات کلیدی در مونتاژ تابلو برق
در موارد زیر به نکات مهم برای مونتاژ تابلو می‌پردازیم. توجه به آن‌ها به اجرای اصولی تابلو کمک می‌کند:
- تابلو برق باید باتوجه‌به شرایط کاری و نوع کاربرد انتخاب شود.
- حتماً به ویژگی‌های ظاهری تابلو مانند رنگ محفظه، ابعاد و سایز مناسب دقت داشته باشید.
- در صورت استفاده از چند تابلو برق، فاصله استاندارد را بین آن‌ها رعایت کنید.
- برای دسترسی راحت به تجهیزات داخل تابلو، باید امکان باز شدن درب تا زاویه ۹۰ درجه وجود داشته باشد.
- سایز مناسبی باید برای تابلو در نظر بگیرید تا تجهیزات کاملاً درون آن نصب شود و در برابر عوامل خارجی محفوظ بماند.
- حتماً به فاصله مناسب بین قطعات توجه کنید. رعایت این نکته موجب کنترل دمای محیط می‌شود.
- استفاده از فن‌ها و تهویه‌های مناسب به کاهش دمای تابلو بسیار کمک می‌کند.
- فاصله سیم‌های قدرت و فرمان باید حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر با زاویه ۹۰ درجه باشد.
- توانایی مقره‌های انتخاب شده در برابر جریان اتصال کوتاه بسیار مهم است. این شرایط از آسیب‌دیدگی جلوگیری می‌کند.
سخن پایانی
مونتاژ تابلو برق صنعتی یکی از اقدامات نظم‌دهنده است که بر عملکرد درست و افزایش سطح ایمنی تجهیزات برقی کمک بزرگی می‌کند. توجه به نکات مهم و اجرای اصولی تابلو بسیار اهمیت دارد و باعث می‌شود از اجرای استاندارد تابلو برق نهایت استفاده را برد. فروشگاه تابلو پاور تولید کننده و ارائه‌دهنده تجهیزات برق صنعتی است که تمام این تجهیزات را با بالاترین کیفیت به مشتریان ارائه می‌دهد
