آسانسور بهعنوان یکی از ابزارهای مهم در حملونقل انسان و اشیا در ساختمانها به شمار میرود. در این بین کنترل آسانسور مستلزم ایجاد سازوکارهایی بوده که بدون در نظر گرفتن این ابزارها کنترل و استفاده از این وسیله دچار اختلال خواهد شد. در این بین تابلو برق آسانسور و تابلو فرمان آسانسور بهعنوان دو بازوی اجرایی حرکت و امنیت این وسیله را تضمین میکنند. موتورخانه آسانسور از دو بخش تابلوی برق و تابلوی فرمان آسانسور تشکیل شده است. تابلو برق آسانسور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. دلیل اهمیت تابلو برق عمل این است که حمل آسانسور و حرکت آن به سمت بالا و پایین و به طور کلی کنترل عملکرد آسانسور، توسط آن صورت میگیرد. در حقیقت کنترل آسانسور بهوسیله میکروکنترلر است که خود این ابزار در تابلو برق آسانسور واقع شده است. میکروکنترلرهای متفاوتی در جهت کنترل آسانسور وجود دارند.
بهتر است که از کنتاکتورهای مرغوب و باکیفیت استفاده شود، زیرا در غیر این صورت کنتاکتورها در هنگام استفاده از آسانسور صدای نامطلوبی تولید خواهند کرد. تابلو برق آسانسور همانند تمامی تابلوهای برق دارای منبع تغذیه است. در واقع انرژی مورد نیاز جهت کنترل آسانسور بهوسیله منبع تأمین میشود. منبع تغذیه از سمت تابلو مشاعات GDB به کمک کابلهای ۵ رشتهای دارای سطح مقطعی ۶ میلیمتر شروع به تأمین انرژی مورد نیاز میکند.
در واقع از ۵ رشته ۳ تا از آن برای استفاده در کلیدهای مینیاتوری، هادی حفاظتی تعبیه شده در کابل به شینه زمین و رشته نول آن به شینه نول الصاق شده است. از آنجا که آسانسور بهعنوان وسیلهای است که به درصد بالایی از انرژی و جریانات نیاز دارد، حتماً باید تابلوهای برق آن به شکل ۳ فاز تهیه شوند. تابلوها به شکل ۳ فاز، دارای سطح مقطعی بالاتری بوده و توانایی توزیع انرژی در سطوح بالا را خواهند داشت.
وظایف تابلو برق آسانسور
انتقال برق و تأمین قدرت آسانسور بهعنوان وظیفه اصلی تابلو برق سهفاز آسانسور شناخته میشود. وظیفه مهم دیگر آن تأمین نیروی برق لازم بهمنظور روشنایی کابین و چاه آسانسور است. سه فیوز جهت اتصال جریان تکفاز و سهفاز برای تابلو سهفاز آسانسور طراحی شده است. همچنین لامپ سیگنال و کلیدگردان نیز در آن تعبیه میشود. علاوه بر این جهت روشنایی قسمتهای مختلف آسانسور، کلیدهای مینیاتوری موجود هستند. لازم به ذکر است که انشعاب مدارات روشنایی چاهک آسانسور، چاه، تغذیه تابلو مدار فرمان، پریز موتورخانه و یک خط رزرو از خروجی سوم تابلو برق آسانسور صورت میگیرد. این بخش از تابلو برق دارای جزئیاتی به شرح زیر است:
شما میتوانید با مراجعه به فروشگاه تابلو پاور از انواع تابلو برق صنعتی، تابلو برق بارانی محصولات دیگر دیدن نمایید.
همچنین برای خرید و یا مشاوره با شمارههای درج شده در وب سایت، تماس حاصل فرمایید.
دو کلید مینیاتوری ۱۰ آمپر تکفاز تیپ B، با سه رشته سیم دارای سطح مقطع ۱/۵ میلیمتر مربع، بهمنظور روشنایی چاه و چاهک و همچنین کلیدهای مینیاتوری موجود هستند.
دو کلید مینیاتوری ۱۶ آمپر تیپ C، با سیمهایی دارای سطح مقطع ۲/۵ میلیمتر مربع برای پریزها به کار رفته است.
یک کلید مینیاتوری ۲۰ آمپر سهفاز تیپ c، با ۵ رشته سیم ۶ میلیمتر مربع یا بیشتر برای تابلو فرمان آسانسور در نظر گرفته شده است.
توجه داشته باشید که تابلو برق آسانسور با تابلو فرمان کاملاً متفاوت بوده و وظایف مخصوص خود را دارند. تابلو فرمان وظیفه کنترل آسانسور را عهدهدار است. کنترل آسانسور یعنی کنترل سرعت موتور آسانسور و باز و بستهشدن درب آسانسور و ترمزهای آن. ولی وظیفه کنترل آسانسور را از طریق کنتاکتورهای فرمان و میکروکنترلری موجود در آن انجام میدهد.
موضوع کیفیت قطعات مورد استفاده در تابلو برق بسیار مهم است؛ دلیل این اهمیت این است که برخوردار بودن این قطعات از کیفیت نامناسب، سبب بروز مشکلاتی مانند آلودگی صوتی در زمان حرکت کابین آسانسور میشود.
تابلو فرمان آسانسور و مهمترین کارکردهای آن
در ادامه بسیاری از وظایف و یا کاربردهای تابلو فرمان موجود در آسانسور را بیان میکنیم:
✔️کنترل کردن سرعت موتور: در جهت جلوگیری از شوکهای ناگهانی به کابین و یا نرم پیش رفتن حرکت، کنترل دور موتور بسیار مهم است.
✔️کنترل جهت حرکت: به وسیله تابلو فرمان میتوان که حرکت کابین را در جهت بالا و یا پایین هدایت کرد.
✔️پردازش درخواستها از طبقات و کابین: لازم است بدانید که توسط دکمههای آسانسور (دکمههای خارج از کابین و یا داخل کابین)، پیام به تابلو برق آسانسور ارسال میشود و سپس پردازشهای لازم در آنجا صورت میگیرد.
✔️کنترل تجهیزات الکتریکی: توسط این تابلو برق میتوان سایر تجهیزات الکتریکی موجود را هدایت کرد؛ برای مثال میتوان ترمزها، سوئیچها، کابین آسانسور و… را نام برد.
✔️حفاظت الکتریکی از تجهیزات: توسط این تابلو به خوبی میتوان از تمام تجهیزات و قطعات موجود حفاظت نمود.
✔️تشخیص لحظه به لحظه موقعیت کابین: توسط این تابلو برق میتوان موقعیت کابین را در هر لحظه تشخیص داد.
در حالت کلی همان گونه که قبلتر اشاره کردیم از این تابلو برقهای آسانسور برای هدایت و کنترل آسانسور استفاده میشود و معمولا آن را در موتورخانهها نصب میکنند.
انواع تابلو فرمان آسانسور
وظیفه تابلو فرمان آسانسور کنترل آسانسور بوده و نصب آن معمولاً در موتورخانه آسانسور انجام میشود. این تابلو کار کنترل جهت حرکت و سرعت موتور، ترمزها، درب کابین و موارد دیگر را انجام میدهد. علاوه بر این در هر لحظه تشخیص و پردازش وضعیت و موقعیت کابین آسانسور را بهخوبی انجام داده و با بررسی درخواستهای ارسالی از کابین و طبقات، اقدام به صدور فرمانهای لازم میکند. به طور کلی انواع تابلو فرمان آسانسور به دو دسته تقسیم میشوند که به شرح زیر است.
تابلو فرمان آسانسور درایو دار
اینورتر یا درایو نوعی دستگاه الکترونیکی با وظیفه تبدیل جریان مستقیم برق به جریان متناوب است و با ایجاد تغییر در فرکانس و ولتاژ خروجی، کار کنترل دور موتور الکتریکی را انجام میدهد. برای صرفهجویی در مصرف برق، استفاده از اینورتر گزینه مناسبی است. همچنین از الکتروموتورها محافظت کرده و سبب افزایش طول عمر آنها میشود. اینورترها امکان تغییر دور موتور از صفر تا چندین برابر دور نامی درج شده روی پلاک موتور را دارند.
تابلو فرمان دو سرعته آسانسور
در این نوع از تابلو فرمان، برای آسانسور از موتورهایی با دو سیمپیچ استفاده میشود، بنابراین امکان کار کردن موتورها در دو سرعت متفاوت وجود دارد. از آنجا که راهاندازی موتور در این تابلو به شکل غیرمستقیم است، دارای جریان راهاندازی بالایی بوده و همچنین موتور طول عمر کمتری نسبت به راهاندازی غیرمستقیم با استفاده از اینورتر دارد. جریان راهاندازی بالا نیز نوسان ولتاژ را به دنبال دارد و در نتیجه مؤثر بر سایر مصرفکنندهها خواهد بود. حرکت آسانسور با استفاده از تابلو فرمان دو سرعته با سرعت بالا شروع میشود. این سرعت بالا هنگام نزدیکشدن به مقصد بهصورت ناگهانی کاهش مییابد و با رسیدن به مقصد، سرعت به صفر میرسد. تغییر سرعت در این نوع آسانسورها کاملاً محسوس و ملموس است. همچنین جابهجاییهای ناگهانی و تکانهای شدیدی در کابین آسانسور رخ میدهد.
انواع تابلو برق آسانسوری
تابلو برقها در مدلهای مختلفی روانه بازار میشوند که یکی از آنها تابلو برق بارانی است. و اما تابلو برقهای آسانسوری هم در مدلهای مختلفی طراحی میشوند که رایجترین و متداولترین آنها تابلو برق دو سرعته و تابلو کنترل درایودار هستند، که هر کدام از آنها با مشخصات فنی و کاربرد خاصی خود مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع از این تابلو برقها به عنوان توزیع کننده در جهت انتقال برق به صورت تکفاز و یا سه فاز برد آسانسور و سایر تجهیزات مورد استفاده قرار میگیرد.
در انواع تابلو برقهای آسانسور قطعات مختلفی همچون سیمها، فیوزهای سه فاز، پریزهای تکفاز، لامپ سیگنال، پایه ارت، کانالها و… وجود دارد. برای طراحی و تولید این تابلو برقها شرکتهای زیادی فعالیت میکنند به همین دلیل تابلو برقهای آسانسوری که روانه بازار میشوند با برندهای مختلفی هستند که از جمله آنها میتوان به تابلو پار، تابلو داتیس، تابلو آرمان فراز، تابلو آریا، تابلو السا و پایا و… را نام برد. انواع تابلوهایی که در این شرکت ساخته میشوند از کیفیت برتری برخوردار هستند و میتوان با اطمینان خاطر آنها را مورد استفاده قرار داد. در ادامه راجع به دو تابلو برق دو سرعته و تابلو کنترل درایودار بیشتر صحبت میکنیم.
قطعات موجود در تابلو برق آسانسور
تابلو برق به کمک اجزا تعبیه شده درون خود میتواند کنترل و حرکت آسانسور را به دست گیرد. در حقیقت اگر این اجزا در تابلو قرار داده نشده باشند تابلو برق فایدهای نخواهد داشت. باید گفت تابلو برق آسانسور از اجزای زیر تشکیل شده است.
لامپ سیگنال: بهعنوان یک ابزار هشداردهنده در جهت اطلاعرسانی نسبت به روشن یا خاموش بودن دستگاه، عیب دستگاه و… استفاده میشود. لامپ سیگنال هم در تابلو برق و هم در تابلو فرمان به کار میرود.
پریز تکفاز: که عموماً از آن در محلهای که ولتاژ کمتری انتقال میدهند استفاده میشود. پریزهای استفاده شده در تابلو برق آسانسور باید دارای کیفیت بالایی باشند تا مبادا سبب آسیب و یا خطر شوند.
فیوز تکفاز: فیوز یا کلیدهای مینیاتوری تکفاز در مواقع خطر بهصورت خودکار جریان انرژی را قطع خواهند کرد این عمل میتواند آسیب به وسایل و آتشسوزی آنها را حداقل رساند.
کابل و سیم: کابلها بهعنوان یک رابط انتقالدهنده انرژی و وسیله اتصال با سایر اجرای تابلو برق به شمار میروند. در حقیقت کابلها همانند شاهرگهای یک بدن تمامی انرژی مورد نیاز اجزای تابلو آسانسور را انتقال میدهند.
پایه ارت: پایه ارت سبب میشود که در صورت اتصالی در تابلو برق آسانسور و انتقال جریان به بدنه، این نیروی برق به بدن افراد داخل نشود. در واقع جریان برق به کمک ابزارهای تعبیه شده از محلهای دیگر مانند زمین خارج میشود.
فیوزهای سهفاز: بهعنوان یک کلید، وظیفه روشن و خاموشکردن مدارهای ساده را دارند، همچنین مانند فیوزهای تکفاز در مواقع خطر جریان انتقال برق را قطع خواهند نمود؛ بنابراین این کلید میتواند از بروز خطرات جلوگیری کند.
تفاوت تابلو برق آسانسور با تابلو فرمان
تابلو فرمان آسانسور وظیفه باز و بسته کردن در آسانسور، کنترل ترمزهای آسانسور و سرعت موتور را دارد. در واقع تابلو فرمان، حرکت آسانسور را مورد بررسی قرار میدهد. تابلو برق آسانسور و تابلو فرمان با یکدیگر تفاوتهایی را دارند. از جمله این تفاوتهای تابلو برق و تابلو فرمان، میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- کنترل آسانسور در تابلو برق بهوسیله کنتاکتورهای فرمان و میکروکنترلر صورت میگیرد. در واقع تابلو برق آسانسور یک کنترل کلی و جامعی را نسبت به آسانسور انجام میدهد. درحالیکه تابلو فرمان وظیفه بررسی لحظه به لحظهای آسانسور، زمان دقیق بازو بستهشدن، بررسی درخواستهای ارسالی از سوی کابین در طبقات مختلف را دارد. یعنی تابلو فرمان باید به طور همهجانبه جزئیات حرکت آسانسور را کنترل نماید.
- قطعات به کار رفته در تابلو برق آسانسور باید بسیار باکیفیت و متناسب با ظرفیت آسانسور تهیه شوند، چرا که اگر خلاف این باشد اتفاقاتی نظیر اتصالات، آتشسوزی و آسیبهای جدی رخ خواهد داد. همچنینعدم کیفیت قطعات به کار برده شده میتواند سبب ایجاد صدای نامطلوب در هنگام حرکت کابین شود. این حساسیت در خصوص اجزای تابلو فرمان کمتر است.
- تابلو فرمان وظیفه بررسی حرکات آسانسور در هنگام حرکت مانند تنظیم سرعت موتور و ترمز را دارد. درحالیکه تابلو برق صرفاً در به حرکت درآمدن آسانسور بر روی ریل و سیمها نظارت داشته و وارد جزئیات استفاده از آن نمیشود. در حقیقت تابلو برق مانند یک عنصر پشت صحنه در جهت خدماترسانی آسانسور به شمار میرود.
مقایسه سیستمهای دو سرعته و درایودار
حال که با دو تابلو برق آسانسور درایودار و دو سرعته آشنا شدید لازم است که برای انتخاب بهتر، آنها را مقایسه کنیم:
در آسانسورهای دو سرعته، کاهش و افزایش سرعت و روند تغیر آنها را بررسی کردیم، در این تابلو برقها در آغاز حرکت، سرعت به یکباره از صفر به یک و سپس از نیم به صفر تغییر میکند؛ که در نهایت موجب انتقال شوک به کابین میشود. این موضوع علاوه بر ایجاد شرایط بد برای مسافران باعث میشود که طول عمر موتور هم کاهش یابد؛ در واقع این تنشها عمر موتور را نصف میکنند. اما در تابلوهای درایودار این چنین مشکلی دیده نمیشود یعنی به وسیله درایو راه اندازی موتور به صورت نرم صورت میگیرد و به هنگام حرکت آسانسور هیچگونه تکانی دیده نمیشود و سرعت آن از شیب ملایم به مرور بیشتر میشود؛ در نهایت موتور طول عمر عادی دارد و حرکت آسانسور ایدهآل خواهد بود.
در تابلوهای دو سرعت جریان راه اندازی موتورها بالا است که این جریان بالا مشکلاتی همچون گرم شدن سیم پیچ را در پی دارد و در نهایت طول عمر موتور کم میشود. با توجه به حرکت و توقف دائم، مصرف برق آسانسور هم بیشتر میشود. در صورتی که در تابلو درایودار با کنترل ولتاژ و فرکانس، جراین راه اندازی را محدود میکند و این مشکلات هم به وجود نمیآید. در مدل دو سرعته با تغییر سرعت و باز و بسته شدن کنتاکتهای کنتور، آلودگی صوتی ایجاد میشود اما در تابلو درایودار این مشکل وجود ندارد.
برندهای تابلو برق آسانسوری
وجود تابلو برق آسانسورها بسیار حائز اهمیت است چرا که یکی از مهمترین قطعات الکترونیکی آسانسور به شمار میرود. برای تهیه و خریداری انواع این قطعه مهم میمیتوانید به فروشگاه اینترنتی تابلو پاور مراجعه کنید. در واقع شرکتهای زیادی در زمینه تولید انواع تابلو برق آسانسور فعالیت میکنند، که از جمله آنها میتوان به تابلو پار، تابلو داتیس، تابلو آرمان فراز، تابلو آریا، تابلو السا و پایا و… اشاره کرد که برخی از آنها را بررسی میکنیم:
تابلو پاور: این شرکت در سال ۱۳۷۰ تاسیس شد و با توجه به طراحی کردن سیستمهای بهروز و جدید امکان استفاده از آسانسورهای سرعت بالا یعنی 3VF را برای ساختمانهای بسیار بلند و مرتفع را فراهم کرده است.
تابلو داتیس: تابلو فرمانای این شرکت کاملا مطابق با موتوهای گیربکس دار داخلی طراحی و تولید شدهاند. اساسا افت مصرف انرژی را تا ۳۰٪ ممکن میکنند در واقع جزء تابلو برقهایی است که عملکردی بهینه دارند.
تابلو آریا: این تابلو فرمانها به صورتی طراحی میشوند که بیشتر نیازهای سازمانهای خاص را رفع میکند. در درایوهای این تابلو فرمانها تنوع بسیار زیادی دیده میشود و با توجه به قدرت موتور در توانهای مختلفی روانه بازار میشوند.
نکات مهم در انتخاب تابلو فرمان آسانسور
زمانی که قصد دارید تابلو فرمان آسانسور را انتخاب و خریدرای کنید لازم است به نکات زیر توجه کنید:
» سیستم کلی آسانسور: در مرحله اول لازم است بدانید که آسانسور شما چه نوع آسانسوری است. در واقع آسانسورها به صورت کششی و یا هیدرولیک وجود دارند.
» ترافیک: لازم است که به میزان تردد آسانسور در طول روز دقت کنید چرا که تردد در ساختمانهای اداری، مسکونی، تجاری و… کاملا متفاوت خواهد بود.
» نوع موتور: از جمله اطلاعات و پارامترهایی که در هنگام انتخاب تابلو فرمان آسانسور لازم است به آن دقت کنند نام و نوع قدرت، ولتاژ، جریان، سیستم تعلیق، سرعت تند و کند و… هستند.
» تعداد توقف: در هنگام انتخاب و خرید این تابلوها لازم است که تعداد طبقات و فاصله طبقات را بدانید چرا که در انتخاب تابلو بسیار تاثیر گذار است.
» درایو: یک نکته کلیدی و پر اهمیت برای انتخاب تابلو برقهای آسانسور این است که بدانید سیستم به کنترل حلقه بسته و باز، کنترل سرعت، مشخصات انکودر و… مجهز باشد.
روشهای کنترل آسانسور
یک چالش جدی که پیرامون طراحی آسانسورها وجود دارد، ساختار آسانسورهای مدرن است. در کنار آن مواردی مانند پلههای برقی، امنیت، سادگی استفاده و هزینهها نیز اهمیت فراوانی دارند. یک راه حل کلی و کارآمد در این زمینه از برنامهریزی تا کارکرد موجود است. درواقع این پروسه پوششدهنده تمام بخشهای توزیع انرژی، اتوماسیون، سیستمهای کنترلی از طریق پروتکل ارتباطی CAN-OPEN، دکمههای کنترل ماشین و نمایشگرها است. امروزه راه حلی مناسب بهمنظور افزایش امنیت و کاهش هزینههای تکنولوژی آسانسورها با توجه به انواع محصولات ارائه شده در بازار در دسترس است. از مهمترین محصولات مذکور میتوان به محصولات زیر اشاره کرد:
تجهیزات فشار ضعیف
کنترل دور
ماژولهای امنیتی
محصولات نمایشگر
علاوه بر این محصولات زیر مواردی مناسب برای کنترل، مانیتورینگ و امنیت پیشرفته محسوب میشوند:
بالابرهای الکتریکی
بالابرهای بدون اتاق فرمان
پلهبرقی
این محصولات ارائهدهنده یک برنامه کامل و جامع برای تولید، نصب و سرویس هستند.
کابلکشی برق آسانسور
لازم است کابلی از تابلو مشاعات تا تابلوی آسانسور بهمنظور تغذیه آسانسور کشیده شود که دارای حداقل سطح مقطع ۶×۵ باشد. عبور کابل تغذیه آسانسور و کابل روشنایی چاله میتواند از چاه آسانسور صورت بگیرد، اما گزینه بهتر این است که از رایزرها برای عبور کابل تغذیه آسانسور استفاده شود. نکته جالب توجه دیگر این است که برای هر نوع مداری جز مدارهای مجاز مربوط به خود آسانسور، استفاده از شافت آسانسور بهعنوان کانال بالارو ممنوع است. البته استثنای موجود در این زمینه، مجزا بودن مسیر شافت آسانسور از کانال عبور مدارها است.
یک نکته مهم دیگر در رابطه با تابلو برق آسانسور، لزوم نصب دو چراغ در فاصله نیم متر از بالاترین و پایینترین نقطه چاه برای اجرای مدار روشنایی چاه آسانسور است. نصب سایر چراغها نیز باید به فواصل حداکثر ۷ متر از یکدیگر صورت گیرد. دقت داشته باشید که تمامی این چراغها بازد به حفاظ چراغ تونلی، قابلیت روشن و خاموششدن از موتورخانه و چاهک با مدار تبدیل مجهز باشند. نکتهای که رعایت آن الزامی است، توجه بهتناسب سطح مقطع سیم و کابل با تجهیزات حفاظتی است؛ بنابراین در سیمکشی داخل تابلو برق آسانسور با سطح مقطع ۶ میلیمتر مربع، کشیدهشدن سیمهای داخل تابلو نیز با سایز ۶ میلیمتر مربع امری ضروری است.
قیمت تابلو برق آسانسور
نمیتوان قیمت ثابتی را برای تابلوهای برق آسانسور بیان نمود چرا که قیمت تابلوهای برق آسانسور بسته به سایزهای آن، برند و شرکت تشکیل تولیدکننده، پیشبینی استاندارهای لازم در تهیه، ساختار و جنس، کیفیت و فروشگاه عرضهکننده متفاوت است. همچنین نوسانات بازار و بالا و پایین شدن نرخ ارز، یکی دیگر از دلایلی است که سبب شده نتوان درمورد قیمت تابلو برقها قیمت ثابتی بیان کرد. به همین خاطر در صورت اقدام برای خرید تابلوهای برق آسانسور، بهتر است ابتدا با متخصصین فنی در این زمینه مشورت شود. برای اطلاعات بیشتر از سایز تابلو متناسب با میزان مصرف و نوع استفاده از آسانسور، میتوان پس از مراجعه به نمایندگیهای معتبر عرضهکننده تابلو برق آسانسور، اقدام به خرید کرد.
سخن نهایی
تابلو برق آسانسور بهعنوان مهمترین بخش کنترل کلی و عمومی آسانسور به شمار میرود. به همین خاطر ایمنی و سلامت آسانسور در گرو سلامت تابلو برق است؛ بنابراین باید حتماً در نصب این نوع تابلو تمامی استانداردهای لازم هم در زمینه ابعاد دقیق تابلو (تا تمامی اجزای تابلو برق بهراحتی بر روی ریل سوار شود) و هم در زمینه کیفیت اجزای به کار برده در آن رعایت شود. در صورت آسیب و خرابی تابلو برق جبران آسیبهای وارده بر آسانسور و یا آسیبهای ایجاد شده توسط آن جبرانناپذیر یا گران خواهد بود.
بروزرسانی در تاریخ 1401/07/25