انواع کلید مورد استفاده در تابلو برق صنعتی، تابلو پاور

تابلو برق به‌عنوان یکی از اجزای اصلی در سیستم‌های الکتریکی، نیازمند تجهیزاتی است که بتواند کنترل، حفاظت، و مدیریت انرژی را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. کلیدهای الکتریکی از جمله این تجهیزات حیاتی هستند که در تابلو برق برای کنترل جریان برق و حفاظت از تجهیزات و افراد در برابر خطرات ناشی از جریان‌های غیرعادی استفاده می‌شوند. در این مقاله از تابلو پاور، به بررسی انواع کلیدهای مورد استفاده در تابلو برق می‌پردازیم.

کلیدهای مورد استفاده در تابلو برق صنعتی از ابزارهای ضروری برای مدیریت و حفاظت مدارهای الکتریکی هستند. این کلیدها با هدف کنترل جریان، حفاظت از تجهیزات، و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اتصال کوتاه یا اضافه بار طراحی شده‌اند. به طور کلی، کلیدها بر اساس کاربرد، نوع جریان، و قابلیت‌های حفاظتی خود به دسته‌های متنوعی تقسیم می‌شوند. انتخاب نوع مناسب کلید به نوع تابلو برق (خانگی، صنعتی، یا تجاری) و شرایط عملکردی آن بستگی دارد.

کلید اتوماتیک و کلید غیر اتوماتیک

کلیدهای مورد استفاده در تابلو برق به دو دسته کلی کلیدهای اتوماتیک و کلیدهای غیر اتوماتیک تقسیم می‌شوند:

1. کلیدهای اتوماتیک

این کلیدها به‌صورت خودکار در شرایطی مانند اضافه بار یا اتصال کوتاه وارد عمل شده و مدار را قطع می‌کنند. استفاده از این کلیدها در تابلو برق صنعتی و ساختمان‌های بزرگ به دلیل قابلیت‌های حفاظتی پیشرفته ضروری است.

کلیدهای اتوماتیک با داشتن قابلیت قطع مدار به صورت خودکار، از تجهیزات الکتریکی در برابر حوادث محافظت می‌کنند. این کلیدها معمولاً در تابلو برق‌های صنعتی و مراکز توزیع اصلی برق به کار می‌روند و ویژگی‌های مهم زیر را ارائه می‌دهند:

قطع خودکار مدار در شرایط اضافه بار یا اتصال کوتاه.
حفاظت پیشرفته با تنظیمات قابل تغییر برای جریان.
قابلیت بازگشت به وضعیت اولیه پس از رفع خطا.

2. کلیدهای غیر اتوماتیک

این کلیدها نیاز به عملکرد دستی دارند و معمولاً برای قطع و وصل ساده مدار استفاده می‌شوند. به دلیل نداشتن قابلیت‌های حفاظتی خودکار، بیشتر در مدارهایی با جریان کم کاربرد دارند.

این کلیدها برای کاربردهای ساده‌تر طراحی شده‌اند و نیاز به عملکرد دستی دارند. از این کلیدها بیشتر برای قطع و وصل مدار در جریان‌های کم استفاده می‌شود. برخی از ویژگی‌های این نوع کلید شامل موارد زیر است:

مناسب برای مدارهای روشنایی یا دستگاه‌های کوچک.
قیمت پایین‌تر نسبت به کلیدهای اتوماتیک.
‌عدم حفاظت در برابر اضافه بار یا اتصال کوتاه.

انواع کلیدهای فشار ضعیف مورد استفاده در تابلو برق

کلیدهای فشار ضعیف، که برای مدارهایی با ولتاژ پایین (معمولاً کمتر از ۱۰۰۰ ولت) طراحی شده‌اند، در تابلو برق بسیار پرکاربرد هستند. این کلیدها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر یک دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی است. انواع اصلی این کلیدها عبارتند از:

کلیدهای اتوماتیک کمپکت (MCCB)

کلیدهای هوایی (ACB)

کلیدهای مینیاتوری (MCB)

کلیدهای حرارتی (MPCB)

کلیدهای محافظ جان (RCCB)

۱- کلید اتوماتیک کمپکت (MCCB)

کلید اتوماتیک کمپکت یکی از پرکاربردترین کلیدها در تابلو برق است که برای حفاظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی شده است. ویژگی‌های کلید MCCB عبارت‌اند از:

قابلیت تنظیم جریان نامی
مناسب برای کاربردهای صنعتی و تجاری
مقاومت بالا در برابر جریان‌های هجومی
اندازه کوچک و نصب آسان

کاربرد این کلید در سیستم‌های توزیع برق و موتورهای صنعتی به دلیل عملکرد قابل اعتماد آن بسیار گسترده است. این کلیدها با ویژگی‌های زیر شناخته می‌شوند:

حفاظت چندمنظوره: MCCB توانایی حفاظت از مدار در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه، و خطاهای زمین را دارد.
تنظیم جریان: این کلیدها قابلیت تنظیم جریان نامی دارند که آن‌ها را برای مدارهای مختلف ایده‌آل می‌کند.
محدوده جریانی گسترده: از چند آمپر تا چندین هزار آمپر را پوشش می‌دهد.
کاربردها: این کلید در صنایع سنگین، تابلوهای برق اصلی، و سیستم‌های توزیع برق استفاده می‌شود.

۲- کلید هوایی (ACB)

کلید هوایی یا ACB (Air Circuit Breaker) یکی از پیشرفته‌ترین کلیدهای فشار ضعیف است که برای مدیریت و حفاظت مدارهای بزرگ با جریان بالا و ولتاژ پایین طراحی شده است. ویژگی‌های کلید ACB شامل موارد زیر است:

ظرفیت قطع بالا: توانایی قطع جریان‌های خطا تا چندین هزار آمپر.
سیستم حفاظتی هوشمند: این کلید دارای رله‌های حفاظتی پیشرفته است که امکان تنظیم دقیق را فراهم می‌کند.
مناسب برای توزیع اصلی برق: کلید هوایی معمولاً در تابلوهای برق اصلی کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها به کار می‌رود.

این کلیدها قابلیت قطع جریان‌های بسیار بالا را دارند و معمولاً در تابلوهای برق اصلی (Main Distribution Boards) به‌کار می‌روند. مزایای کلید هوایی عبارت‌اند از:

توانایی قطع جریان‌های خطا تا ۶۳۰۰ آمپر
سیستم حفاظتی پیشرفته
قابل استفاده در سیستم‌های توزیع بزرگ و کارخانه‌ها

۳- کلید مینیاتوری (MCB)

کلید مینیاتوری یا Miniature Circuit Breaker برای حفاظت از مدارهای کوچک و خانگی طراحی شده است. این کلیدها معمولاً در تابلو برق‌های خانگی، تجاری، و صنعتی کوچک به کار می‌روند. مشخصات کلید MCB:

عملکرد سریع: در شرایط اتصال کوتاه یا اضافه بار بلافاصله مدار را قطع می‌کند.
ظرفیت جریانی: مناسب برای جریان‌های نامی کوچک (۶ تا ۶۳ آمپر).
کاربردها: حفاظت از مدارهای روشنایی، پریزها، و دستگاه‌های خانگی.

کلید مینیاتوری یا MCB یکی از رایج‌ترین کلیدها برای حفاظت از مدارهای خانگی و صنعتی کوچک است. این کلیدها برای محافظت در برابر جریان اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی شده‌اند و دارای مشخصات زیر هستند:

جریان نامی معمولاً بین ۶ تا ۶۳ آمپر
مناسب برای مصارف خانگی و روشنایی

۴- کلید حرارتی (MPCB)

کلید حرارتی یا MPCB (Motor Protection Circuit Breaker) به‌طور خاص برای حفاظت از موتورهای الکتریکی طراحی شده است.

این کلیدها با ترکیب حفاظت حرارتی و مغناطیسی، موتور را از آسیب‌های ناشی از شرایط غیرعادی محافظت می‌کنند:

محافظت در برابر اضافه بار: تشخیص گرمای بیش از حد ناشی از جریان بالا.
حفاظت مغناطیسی: قطع جریان در صورت اتصال کوتاه.
کاربردها: کلید MPCB در تابلو برق‌های صنعتی و ماشین‌آلات کارخانه‌ای استفاده می‌شود.
اتصال کوتاه
قطع فاز

ویژگی منحصربه‌فرد MPCB امکان تنظیم جریان برای تطابق با جریان موتور است که از عملکرد بهینه موتور اطمینان حاصل می‌کند.

۵- کلید محافظ جان (RCCB)

کلید محافظ جان یا Residual Current Circuit Breaker یکی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی برای جلوگیری از برق‌گرفتگی و کاهش خطرات نشتی جریان است. ویژگی‌های کلید RCCB:

تشخیص نشتی جریان: کلید در صورتی که اختلاف جریان بین فاز و نول را تشخیص دهد، مدار را قطع می‌کند.
افزایش ایمنی: از افراد در برابر خطرات برق‌گرفتگی و تجهیزات در برابر آتش‌سوزی محافظت می‌کند.
حساسیت بالا: معمولاً برای جریان‌های نشتی کمتر از ۳۰ میلی‌آمپر طراحی شده است.
کاربردها: ساختمان‌های مسکونی، بیمارستان‌ها، و اماکن تجاری از این کلید استفاده می‌کنند.

این کلیدها با تشخیص نشتی جریان و قطع مدار، از خطرات جانی و آتش‌سوزی جلوگیری می‌کنند. ویژگی‌های کلید RCCB عبارت‌اند از:

حساسیت بالا به جریان نشتی (معمولاً ۳۰ میلی‌آمپر)
مناسب برای حفاظت از افراد در برابر خطرات برق‌گرفتگی
کاربرد در ساختمان‌های مسکونی و تجاری

استفاده از کلیدهای مناسب در تابلو برق به افزایش ایمنی و کارایی سیستم‌های الکتریکی کمک شایانی می‌کند. انتخاب درست این تجهیزات باید با توجه به نیازهای مدار، جریان و ولتاژ، و سطح حفاظتی مورد نیاز انجام شود. با بهره‌گیری از کلیدهایی مانند MCCB، ACB، MCB، MPCB، و RCCB، می‌توان از تجهیزات و افراد در برابر خطرات احتمالی محافظت کرد و عمر سیستم‌های الکتریکی را افزایش داد.

کلیدهای الکتریکی در تابلو برق نقش کلیدی در مدیریت، کنترل، و حفاظت مدارهای الکتریکی ایفا می‌کنند. انتخاب مناسب کلید بر اساس نیازهای پروژه و شرایط عملکردی مدار، تأثیر زیادی بر افزایش ایمنی و بهره‌وری سیستم دارد. شناخت ویژگی‌ها و کاربردهای هر نوع کلید به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را برای تابلو برق خود انتخاب کنید. در این راستا می‌توانید از کمک کارشناسان ما در تابلو پاور بهره ببرید.